Wśród mniejszości narodowych ludności W. M. Gdańsk największą grupę, w wymiarze 60 % stanowili Polacy. Mieszkali oni głównie w Gdańsku i w Sopocie. Jeszcze mniejszą liczebnie była mniejszość żydowska. Mniejszość Polska z czasem jeszcze bardziej się zmniejszała z powodu emigracji Polaków Gdańskich, głównie do Polski. Jednak w dużo większym stopniu zmniejszała się liczba ludności żydowskiej, która również zamieszkiwała głównie wspomniane miasta.

W roku 1939 pomruki zwiastujące nową wojnę słychać już było w Polsce coraz wyraźniej,  zwłaszcza na terenach w pobliżu niemieckiej granicy. Wraz z zagrabieniem przez Hitlera Czechosłowacji sytuacja strategiczna Polski stała się wręcz dramatyczna, bo granica z Niemcami bardzo się nam wydłużyła na południu – choć wcześniej polskie granice i tak były nie do obrony.

Mój dziadek Józef lubił mi opowiadać różne historie ze swojego życia, najpierw w charakterze bajek na dobranoc, a potem gdy byłem trochę starszy – jako wiedzę o dawnym świecie, którego już nie ma. Większość z nich dobrze zapamiętałem, a to znaczy, że były ciekawe i warte zapamiętania.

Tarnopol, stare miasto na Zachodniej Ukrainie, było posiadłością rodu Tarnowskich herbu Leliwa. Pięknie położone, na wschodnim brzegu Seretu rozlanego w duże jezioro. Jak inne miejscowości kresowe, przechodziło w historii częste wojny i zniszczenia. Po pierwszej wojnie światowej Tarnopol nadal zmieniał swoją przynależność państwową. Należał do Republiki Ukraińskiej, był zajmowany przez Rosję Radziecką, ale na koniec, po wojnie polsko – rosyjskiej pozostał w granicach Rzeczypospolitej Polski. W latach 1914 – 1920 prawie w całej Galicji, aż po Kraków toczyły się różne walki. Pozostały po nich oprócz gruzów, liczne cmentarze wojenne. Armia Cesarstwa Austro-Węgierskiego posiadała w swojej struktuże organizacyjnej specjalne wydziały, które wędrowały za linią frontu i budowały cmentarze dla poległych żołnierzy – np. Krakowski Wydział Grobów Wojennych (Kriegsgraber Abteilung). Na Podkarpaciu zbudowano ich podobno 400. Wiele z nich pozostało do dzisiaj i są starannie odbudowywane. Trzeba pochwalić, że budowano je dbając o architektoniczną estetykę i różnorodność formy. Używano naturalnych  materiałów, kamieni i drewna, a styl dopasowywano do miejscowego krajobrazu. Chowano na nich żołnierzy ze wszystkich trzech armii cesarskich, które walczyły ze sobą na danym rejonie frontu. Jednak czasem były to osobne cmentarze, a czasem tylko na cmentarzu np. żołnierzy austriackich, wydzielano osobną kwaterę dla żołnierzy rosyjskich, z grobami oznaczonymi prawosławnym krzyżem.