Będzie to opowieść retrospektywna, analityczna, zakrawająca o mistyczną Pytię z Delf, nie mylić z pytą, w analogii do tytułowej macicy.

Wszyscy są wrogami. Po pierwsze walka o władzę nie jest czymś, co się zaczyna i kończy. Jest to stan permanentny, w którym świat jest coloseum nieustannego ścierania się woli i ambicji wszystkich.

W tym artykule będzie mowa o żydowskim Kraśniku i o Żydach z Kraśnika. Miasto to istniało cztery wieki i odegrało niemałą rolę w dziejach Żydów w Polsce. Na początku drugiej wojny światowej mieszkało w Kraśniku ponad sześć tysięcy Żydów. Stanowili oni prawie połowę ludności miasta. Przeszło 95% społeczności żydowskiej zginęło w latach okupacji. Nie wiadomo nawet, gdzie się znajdują prochy zamordowanych Żydów. Z liczby sześciu tysięcy Żydów, którzy mieszkali w Kraśniku na początku wojny oraz z dziesiątek tysięcy Żydów, którzy na przestrzeni czterech wieków zostali pochowani na kraśnickich nekropoliach, udało mi się odnaleźć jedyną macewę, której zdjęcie dołączam do tego artykułu. Obecnie Kraśnik, podobnie jak setki miast i miasteczek w całej Polsce, jest Judenrein, tak jak sobie zaplanowali niemieccy zbrodniarze. Ostatni kraśniczanin, Izrael Kiestenbaum, któremu grożono zabójstwem w okresie prześladowań marcowych w 1968 roku, cudem wydostał się z tego miasta.

Życiu religijnemu, a tym samym także integracji Żydów warszawskich, stało na przeszkodzie ich rozwarstwienie. Obok sfer mieszczańskich — średnio zamożnych, zamieszkiwały Warszawę rodziny bogaczy, „rycerzy” przemysłu, bankierów, ale w masach przeważała biedota, z trudem zdobywająca środki na życie lub wręcz skazana na wsparcie filantropii. Integracji też przeszkadzał napływ Żydów z Niemiec w XVIII i XIX wieku, a następnie z różnych regionów kraju będącego pod trzema zaborami i wreszcie tak zwanych „litwaków”, napływających ze wschodnich ziem, gdzie ich życie toczyło się pod permanentnymi prześladowaniami ze strony caratu. To wszystko dzieliło Żydów warszawskich, tworząc wśród nich grupy, klany, klasy, kontrowersje, jeżeli nie konflikty religijne. Odbijało się to oczywiście na życiu religijnym, co uwidacznia się jaskrawo od połowy XIX wieku. Poszczególne te grupy skupiały się wokół swoich przywódców duchowych, działających przy wyodrębnionych bóżnicach i domach modlitwy, zakładanych zresztą z dużą łatwością i bez przeszkód ze strony władz miejskich.