Hebrew Date: 8/16/5784 > Strona główna Stowarzyszenie Organizacja
Organizacja
Najważniejsze daty z historii Żydów w Polsce PDF Drukuj Email
Wpisany przez Samuel Baranowski   
Środa, 06 Wrzesień 2017 00:00
860pierwsza wzmianka o podróżach kupców żydowskich przez tereny polskie
X w.początek osadnictwa żydowskiego na Śląsku i w Małopolsce
1096pierwsza liczna grupa Żydów przybywa do Polski w związku z prześladowaniami podczas I wyprawy krzyżowej
1147druga fala osadników żydowskich
1264Bolesław Pobożny, książę kaliski, uchwala dla Żydów Wielkopolski Statut Kaliski
1267synod we Wrocławiu - uchwały przeciwko Żydom
XIII w.poświadczenie istnienia licznych gmin żydowskich na Śląsku
XIV w.rozwój gmin w Wielkopolsce
1334Kazimierz Wielki potwierdza Statut Kaliski, nadając mu moc obowiązującą w całej Polsce
1348-49napływ Żydów z Europy Zachodniej
1362 i 1367Kazimierz Wielki rozszerza przywileje dla Żydów
1388nadanie przywilejów Żydom litewskim przez księcia Witolda
1399pierwszy proces o rzekome morderstwo rytualne i pierwsze prześladowania w Poznaniu
1453Kazimierz Jagiellończyk potwierdza przywileje żydowskie
1454Kazimierz Jagiellończyk w statutach nieszawskich cofa przywileje nadane Żydom
1483wygnanie Żydów z Warszawy przez książąt mazowieckich
1495-1508czasowe wygnanie Żydów z Litwy przez Jana Olbrachta
1495wygnanie Żydów z Krakowa, osiedlenie ich na Kazimierzu
1525ostatni książę mazowiecki Janusz ponawia wygnanie Żydów z Warszawy
1534Zygmunt Stary zwalnia Żydów z obowiązku noszenia specjalnych ubrań
1539Zygmunt Stary zrzeka się jurysdykcji nad Żydami w miastach i wsiach prywatnych; podział Żydów na królewskich i szlacheckich
1551przełożeni gmin żydowskich zyskują szerokie prawa sądownicze i administracyjne
1572zmarł rabi Mosze ben Israel Isserles (Remu)
1576dekret Stefana Batorego przeciwko oskarżeniom o mord rytualny
1579powołanie Sejmu Żydów Królestwa i Litwy
1581-1764okres autonomii żydowskiej; działalność Sejmu Czterech Ziem (Waad Arba Aracot)
1623wyodrębnienie Sejmu żydowskiego na Litwie
1648-49pogromy Żydów przez wojska Chmielnickiego
1712wygnanie Żydów z Sandomierza
1734-36pogromy hajdamackie
1755wystąpienie Jakuba Franka na ziemiach polskich, rozwój ruchu frankistowskiego
1757-59dyskusje z frankistami w Kamieńcu Podolskim i we Lwowie
1760śmierć Baala Szem Towa (ur. ok. 1700); początek chasydyzmu
1722Elijahu Gaon rzuca klątwę na chasydów z Wilna
1781druga klątwa
1791śmierć Jakuba Franka (ur. ok. 1724)
1794Berek Joselewicz na czele oddziału żydowskiego bierze udział w powstaniu kościuszkowskim
1797śmierć Elijahu Gaona z Wilna (ur. 1720), przywódcy mitnagdim (przeciwników chasydyzmu)
1807Konstytucja Księstwa Warszawskiego przyznaje równouprawnienie Żydom
1847wydanie przez władze pruskie regulacji prawnych dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego związanych z tworzeniem i działaniem gmin synagogalnych
1890wydanie ustawy o działalności społeczności reli-gijnej izraelickiej dla Austro-Węgier
1897założenie Bundu
1912powstanie partii „Agu lat Israel” w Katowicach
1916wydanie rozporządzenia określającego organizację i uprawnienia gmin synagogalnych w Królestwie Kongresowym
1921Konstytucja Polska z 17 marca przyznaje Żydom równość wobec prawa oraz wprowadza wolność wyznania
1925założenie YIVO (Instytut Nauk Żydowskich) w Wilnie
1928ujednolicenie ustawodawstwa Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej w zakresie stanu prawnego gmin wyznaniowych żydowskich w RP, potwierdzenie pełnej autonomii tych gmin
1939-1944okupacja nazistowska w Polsce
1940tworzenie gett
1941wygnanie Żydów z Rzeszy do Generalnej Guberni; pierwszy obóz śmierci w Chełmnie
1942obozy śmierci w Oświęcimiu, Majdanku, Treblince, Sobiborze, Chełmie nad Nerem
1943transporty Żydów z całej Europy do Oświęcimia
19 kwietniawybuch powstania w getcie warszawskim
1944utworzenie w Lublinie Żydowskiej Komisji Historycznej
luty 1945zniesienie okólnikiem Ministerstwa Administracji Publicznej wszystkich dotychczasowych gmin wyznaniowych żydowskich, pozbawienie ich majątków i posiadanych nieruchomości. W miejsce gmin wyznaniowych żydowskich dopuszcza się tworzenie Żydowskich Zrzeszeń Religijnych, bez osobowości prawnej i praw do majątku
1946pogrom kielecki
1947powstanie Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny
1964religijna społeczność żydowska w Polsce uzyskuje możliwość nabycia osobowości prawnej jako stowarzyszenie, z nazwą Związek Religijny Wyznania Mojżeszowego, w ramach którego działają Kongregacje Wyznania Mojżeszowego, jednak nie mają one możliwości odzyskania przedwojennego mienia
1968represje władz polskich wobec osób pochodzenia żydowskiego, fala emigracji Żydów z Polski
1971wydanie ustawy o możliwości odzyskiwania niektórych nieruchomości przez ZRWM na terenach Ziem Zachodnich i Północnych, jednak ustawa pozostaje martwa wobec represji lat 1968-69
1989uchwalenie przez Sejm ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania; z mocy tej ustawy ZRWM i kongregacje terenowe uzyskują status związku wyznaniowego
1992zarejestrowanie nowej nazwy: Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich z terenowymi Gminami Wyznaniowymi Żydowskimi, nawiązującej do nazwy sprzed II wojny światowej
1992zmiana nazwy Związku Religijnego Wyznania Mojżeszowego w PRL - obecna nazwa: Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP
1997uchwalenie przez Sejm ustawy o stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w RP, która reguluje oddzielny status tego związku wyznaniowego wobec Państwa, jego autonomię oraz określa możliwości odzyskiwania mienia przedwojennych gmin wyznaniowych żydowskich