08 Maj |
|
Danuta Jackiewicz, Eugeniusz Cezary Król, Karta, nr 56/2008 Od września do listopada 2008 w Domu Spotkań z Historią w Warszawie prezentowana była wystawa W obiektywie wroga. Niemieccy fotoreporterzy w okupowane] Warszawie 1939-1945, autorstwa Danuty Jackiewicz i Eugeniusza Cezarego Króla. Przedstawiamy autorski wybór zdjęć z wystawy i towarzyszącego jej albumu (ukaże się w oficynie „Rytm") — fotograficzną opowieść o mieszkańcach okupowanego miasta. Zdjęcia przedstawione na wystawie zostały wykonane przez członków Kompanii Propagandowych Wehrmachtu i SS. Były to specjalne, dobrze wyposażone w sprzęt oddziały, składające się ze zmobilizowanych dziennikarzy i fotoreporterów, które towarzyszyły niemieckim dywizjom w latach 1938-45 (od 1940 roku również Waffen-SS). Ich zadanie polegało na dokumentowaniu wydarzeń w myśl instrukcji Ministerstwa Oświecenia Narodowego i Propagandy Rzeszy oraz Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu i Dowództwa SS. Część zdjęć wykorzystano w środkach masowego przekazu, ale większość materiałów odłożono na półki, a po II wojnie światowej, o ile nie uległy one zniszczeniu, trafiły do archiwów. W latach 2006-07 zbadaliśmy obszerny zbiór warszawskich zdjęć autorstwa Kompanii Propagandowych w Archiwum Fotograficznym Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego w Berlinie oraz w Archiwum Federalnym w Koblencji. Szacuje się, że Kompanie Propagandowe wykonały na ziemiach polskich w latach 1939-45 około 25 tysięcy fotografii, z których 10 procent przypada na Warszawę. Na wystawie znalazło się około 250 zdjęć. Przedmiotem prezentacji są sceny z okupowanego miasta, zarejestrowane przez „obiektyw wroga". Najsilniej, obok wielu interesujących, utraconych już obiektów architektonicznych, przykuwają uwagę portrety mieszkańców, którzy zostali uchwyceni w różnych sytuacjach życiowych. Część z nich odwraca wzrok od aparatu, niektórzy patrzą, siląc się na uśmiech, w oczach wielu, jak choćby w przypadku mieszkańców getta, widać strach, smutek, chęć ucieczki. Los miasta poddanego obcej władzy odbija się w ludzkich twarzach niczym w lustrze. Niektóre ze zdjęć wskazują na postawę empatii fotografujących wobec fotografowanych; cały zbiór reprezentuje jednak jednolity punkt widzenia, traktujący mieszkańców Warszawy jako przedmiot propagandowej manipulacji. Niezależnie od genezy i przeznaczenia, zdjęcia mają również istotną wartość poznawczą, uzupełniając dotychczasowy stan wiedzy o losach stolicy Polski w latach 1939-45. Wizualnych świadectw obrazujących wojenną przeszłość Warszawy jest nadal niewiele, a większość znanych zdjęć, wyłączywszy okres Powstania Warszawskiego, pochodzi od autorów niemieckich — żołnierzy, policjantów i cywilnych funkcjonariuszy aparatu okupacyjnego. Znaczna część zdjęć z okupowanej Warszawy jest pokazywana publicznie po raz pierwszy, pozostałe zna wąski krąg specjalistów. Niektóre z nich pojawiają się jako pojedyncze ilustracje w literaturze przedmiotu od dawna. W większym wyborze były publikowane dotąd rzadko, a i to wyłącznie w odniesieniu do żydowskiego getta w Warszawie. Wspólną cechą tych publikacji, wydanych w Izraelu, Niemczech, USA, jest bardzo ograniczony zasięg prac identyfikacyjnych lub wręcz ich brak. Autorzy wykonali badania porównawcze dostępnej literatury przedmiotu, przeprowadzili liczne wizje lokalne, a także skorzystali z pomocy wytrawnych varsavianistów. Przedstawiając niniejszy wybór fotografii, mamy nadzieję, że przyczyni się on do wzbogacenia dotychczasowego stanu wiedzy o dziejach najnowszych stolicy Polski oraz tamtej, słabo dotąd zobrazowanej, okupacji. Danuta Jackiewicz — historyk sztuki, kurator Zbiorów Ikonograficznych i Fotograficznych Muzeum Narodowego w Warszawie, autorka publikacji i wystaw poświęconych fotografii. Eugeniusz Cezary Król — historyk, politolog i tłumacz, pracownik naukowy Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, profesor Collegium Civitas w Warszawie. Autor książek Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech 1919-1945 oraz Polska i Polacy w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech (1919-1945). Opracował: Aron Kohn, Hajfa – Izrael GALERIA
Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą pisać komentarze!
Powered by !JoomlaComment 3.25
3.25 Copyright (C) 2007 Alain Georgette / Copyright (C) 2006 Frantisek Hliva. All rights reserved." |
|||||
Ostatnio zmieniany w Czwartek, 07 Marzec 2019 12:35 |