Przeglądając wydaną w 1920 roku przez Wydawnictwo Bracia Worzałowie w Stevens Point, Wis. książkę pt. Tysiąc Rad i Wskazówek czyli Encyklopedia Poręczna dla pożytku Ludu Polskiego w Ameryce natrafiamy na interesujący rozdział „Statystyka Żydów”. Przedstawiono w nim dane demograficzne ludności żydowskiej na świecie ze szczegółowym uwzględnieniem Stanów Zjednoczonych AP. Posłużono się danymi opracowanymi przez żydowskiego naukowca Davida Trietscha. Podane liczby dotyczą 1919 roku. Ogólną liczbę Żydów na całym świecie szacuje Trietsch na 15 430 000. W poszczególnych krajach przedstawia ją następująco:

Wraz z tworzeniem w różnych krajach nowoczesnego systemu armii opartych na obowiązkowym poborze rekrutów pojawiły się problemy logistyczne: stałe zakwaterowanie i zaopatrzenie tworzonych jednostek. Konieczne były fundusze na koszary, arsenały i magazyny wyposażenia, mundurowe i żywnościowe. Wszystko to trzeba było zorganizować i opłacać ze specjalnych funduszy państwowych. Z państwowych funduszy budowano też nadgraniczne twierdze, porty wojenne i strategiczne szlaki komunikacyjne.
Wszystko to wymagało wielkich funduszy i odpowiednich ludzi do zarządzania nimi. Tutaj pojawiły się jednak przy okazji okazje do defraudacji państwowych pieniędzy. Sprzyjała temu tajemnica wojskowa przeznaczenia wydatków, brak jednolitych norm kosztorysowych, korupcja i zwykła ludzka nieuczciwość. Zjawiska te potęgowały się w czasach wojen, gdy konieczne było szybkie dostarczanie zaopatrzenia na front i to w wielkich ilościach. Część tego zaopatrzenia ulegało po drodze zniszczeniu lub zdobyciu przez wroga, więc była możliwość „zorganizowania na lewo” czegoś dla siebie. Problemy te wystąpiły oczywiście również w czasie wojny polsko – rosyjskiej w latach 1919 – 1920.

I

Byłem świadkiem procesu i wyroku Norymberskiego w latach 1945—46. Przedtem, w latach 1933—1939, byłem w III Rzeszy świadkiem przygotowywania zagłady Żydów, a w latach 1939—1945 realizowania tej zagłady w Generalnej Guberni i poza nią. W latach następnych, 1946—1985, byłem w szerokim świecie świadkiem nie zakończonego po dziś dzień i po wszystkie dni następne sporu, jak to się stało i kto ponosi winę za Endlosung, Holocaust, Szoa.

Jako świadek tak długiego okresu historii XX wieku — a przecież jako człowiek urodzony przed I wojną światową mam w sobie zakodowane również lata sprzed 1933 roku i cały co najmniej wiek XIX — sądzę, że mam prawo i obowiązek zdać sprawozdanie, jak ja to oglądałem i jak ja ten fenomen historii Żydów w dziejach ludzkości widzę u schyłku mego życia.

Powszechnie uważa się, że Żydzi posługują się językiem hebrajskim lub po prostu żydowskim, zwanym jidysz. Jednak to nie jest takie oczywiste, podobnie jak nie jest oczywiste np. Kto jest Żydem. W starożytnych czasach, na terenach dzisiejszego Izraela mieszkały różne plemiona, używające różnych języków. Rozpowszechnił się wśród nich z czasem język aramejski. Do zapisu używano jednak z czasem alfabetu fenickiego, jako doskonalszego niż dawniej używane pismo klinowe. Język aramejski rozpowszechnił się dzięki podbojom asyryjskim, a następnie perskim. Język hebrajski był wtedy językiem używanym przez Żydów w liturgii. Również pierwsi chrześcijanie posługiwali się w mowie i piśmie językiem aramejskim. Wiele słów w językach: aramejskim hebrajskim i arabskim czy syryjskim, ma zbliżone brzmienie i pisownię. Np. “Pokój” = szalom , salam; “syn” = ben, ibn, bar; “jeden” = ehad, waehid, had.