Terytorialna i ideologiczna ekspansja chrześcijaństwa w okresie średniowiecza doprowadziła do licznych konfrontacji ze społecznością żydowską. Konfrontacje te miały charakter ideologiczny — w formie rozpraw, o których będzie tutaj mowa — a czasami także fizyczny, czego przykładami mogą być masakry (np. z okresu wypraw krzyżowych) czy dekrety nakazujące Żydom noszenie znaku (ustanowione na czwartym Kongresie Laterańskim), czy też opuszczenie kraju (np. wygnanie z Anglii w 1290 r. lub ostateczne wygnanie z Francji w 1394 r.). Do dziś zachowały się dokumenty z trzech bardzo istotnych debat religijnych pomiędzy Żydami a przedstawicielami Kościoła katolickiego: rozprawy nad Talmudem z 1240 r. w Paryżu, w wyniku której Talmud został spalony; rozprawy w Barcelonie z 1263 r., w której obrońcą religii Żydów był sam Mojżesz ben Nachman (Nachmanides) oraz rozprawy w Tortosie (1413-1414), także w Hiszpanii.

Założona w 1826 r. przy ul. Gwardiackiej Szkoła Rabinów od początku nie spełniała oczekiwań władz. Spodziewano się, że jej wychowankowie będą posłusznym narzędziem w rękach rządu i dzięki nim przeprowadzenie „reformy starozakonnych” będzie łatwiejsze.

Od chwili jej utworzenia, zarówno organizacja, cele, jak i program nauczania, a także obowiązujący uczniów uniform, zbliżony wyglądem do habitu księży katolickich, budziły ostry sprzeciw wśród większości społeczności żydowskiej Królestwa Polskiego. Znany i ceniony nie tylko przez wyznawców religii mojżeszowej — Abraham Stern, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, uważał, że szkoła ta doprowadzić może jedynie „do zepsucia pokoleń (...), a zatem i do ogólnej szkody kraju”. Początkowo społeczeństwo żydowskie bojkotowało ten zakład. Zdarzało się nawet, że grożono zemstą rodzinom, którzy zdecydowali się posyłać do niej swe dzieci. W rezultacie, w pierwszym roku jej istnienia było tylko 25 uczniów, ale w następnym już 42. Liczba ich zwiększyła się z czasem, dochodząc w 1846 r. do 260. Pochodzili oni z różnych stron Królestwa; gross uczniów stanowili jednak warszawiacy.

Historia Żydów jest historią nieszczęść ״narodu wybranego”, historią nieustającego zagrożenia. W dziejach tego narodu ponuro zapisały się niewole — egipska i babilońska. Grecy prześladowali Żydów modlących się do niewidzialnego Boga, odprawiających — ich zdaniem — dziwaczne, podejrzane ceremonie.

Marcin Makowski, doRzeczy, nr 28/280, 9-15.07.2018

Porozumienie między Polską a Izraelem w związku z kryzysem dyplomatycznym po nowelizacji ustawy o IPN prowadzone było w ścisłej tajemnicy. Kto był zaangażowany w rozmowy i czy to naprawdę koniec polsko-izraelskiego impasu?