Poezja przewiezie mnie do innego wspomnienia,

do innego uczucia: po wielu latach,

nagle przede mną twoja postać jak oświetlony krajobraz

samej siebie, wynurzasz się z wiru ulicy

w niepokonanym świetle słońca

spotkaliśmy się jak dwa ptaki z innego lata.

Wzniosłaś ku mnie wzrok i oto stał twój syn,

o twarzy myślącej inaczej, o oczach innego Boga.

„Co zrobię, synu, by przywrócić cię przeszłości?”

Słońce stało się na chwilę ciepłem łona

a twarz pogrążona w bólu, która wessała mnie w siebie

była moją twarzą przed urodzeniem.

Świat zmienił się nagle. Wiedziałem to, com

wiedzieć powinien, pamiętałem wszystkie możliwe światy.

Tak staliśmy na ulicy w ciasności uczucia

patrząc w nasz czas bez pośpiechu.

Pies utkwił w nas wzrok i warknął z wahaniem:

szczekać czy wyminąć nas —

dzień był jeszcze w wyobraźni, a światło

trzymające jej ciepłą rękę

było w mojej ręce piszącej ten wiersz.

Przekład z hebrajskiego Awiwa Shawit-Władkowska

Aszer Reich, urodził się w Jerozolimie, w roku 1937, w ultraortodoksyjnej rodzinie (Mea Szaarim). Kiedy miał 18 lat, opuścił to otoczenie, służył w wojsku, a potem studiował filozofię i literaturę. Wydał kilka tomów poezji.

Więcej poezji

Pan Bóg lituje się nad dziećmi z przedszkola

Pan Bóg lituje się nad dziećmi z przedszkola,

mniej już nad dziećmi ze szkoły.

A nad dorosłymi nie ulituje się już wcale.

Zostawia ich samych,

i nieraz muszą czołgać się nad czworakach

w rozżarzonym piasku,

aby dociągnąć do punktu zbornego

krwią brocząc.

Może nad kochankami — naprawdę

zmiłuje się, ochroni ich i ocieni,

jak drzewo człowieka śpiącego na ławce

w miejskiej alei.

A może my także oddamy im

te ostatnie monety łaski

odziedziczone po matce,

aby ich szczęście broniło nas

teraz i innymi czasy.

W Stulecie Niepodległości Rzeczpospolitej Polskiej, Drogim Przyjaciołom, z Wyrazami Serdeczności i Wdzięczności Stanisław Chęciński

Książkę tę dedykuję moim Wnukom oraz patriotycznej Młodzieży Polskiej w Kraju i za granicą, aby swoją wiernością ocaliła tożsamość Ojczyzny oraz Ryszardowi Sawickiemu - przyjacielowi, inspiratorowi powstania tejże książki

Motto Błogosławieni, którzy w czasie gromów Nie utracili równowagi ducha, Którym na widok spustoszeń i złomów Nie płynie z serca pieśń rozpaczy głucha; Którzy wśród nocy nieprzebytej cieni Nie tracą wiary w blask rannych promieni: Błogosławieni!... Jan Kasprowicz 15 listopada 2012 r.

Główna rola podczas nabożeństw i uroczystości świątecznych w synagogach przypada kantorom. To oni są interpretatorami i twórcami owego niepowtarzalnego stylu, formy, melodyki i rytmu wokalistyki sakralnej. Sztuka wokalna kantorów zasadza się na dowolnej interpretacji tudzież improwizacji wykonywanych utworów. Dawniej wiązało się to przede wszystkim ze spontanicznym charakterem modłów odprawianych w tzw. chasydzkich „sztybełech” (małych domach modlitwy), bet-hamidraszach (domach nauki — domach modlitwy), niewielkich bóżnicach. Nabożeństwa stawały się swego rodzaju koncertami, podczas których kantor z chórem tworzyli nastrój i klimat o zaskakujących walorach estetycznych. W minionych stuleciach osobliwego kolorytu dodawali tym uroczystościom wędrowni kantorzy, angażowani na poszczególne święta. Przynosili oni ze sobą oryginalne melodie zaczerpnięte od swoich mistrzów, niejednokrotnie sławnych kantorów, u których odbywali naukę i praktykę. Często były to melodie nie wolne od wpływów lokalnego folkloru.

Sza! — Odzywa się Żyd o oczach, jak u wołu okrągłych. Przez długi czas siedział w kącie przy oknie i paląc bez przerwy papierosy słuchał opowieści o kradzieżach, rabunkach i napadach.

— Ja wam opowiem piękniejszą historię o kradzieży, która wydarzyła się u nas. Właśnie u nas, tu w bóżnicy, i na dodatek w sam Jom-Kipur. Proszę tylko posłuchać!

dr Ewa Kurek, Gazeta Warszawska

Polscy Żydzi po wojnie nie mieli się już kogo bać Króla nie było, polscy panowie zginęli w czasie wojny w walce z Niemcami i Sowietami, a jeśli przeżyli, to wraz z polskimi rzemieślnikami i chłopami siedzieli w więzieniach. Najbardziej oporni w latach 1945-1956 dostawali od komunistów, często Żydów właśnie, kulę w potylicę i lądowali w dołach na warszawskiej Łączce lub w podobnych jej miejscach. Pierwsza fala najbardziej zaangażowanych w zniewolenie Polski polskich Żydów odpłynęła do Izraela i państw zachodnich w roku 1956, druga w roku 1968.

Jerozolima była ośrodkiem intelektualnym Izraela od czasów biblijnych. Także po zburzeniu Świątyni i rozproszeniu Żydów po wszystkich zakątkach świata, w Jerozolimie przebywali uczeni, powstawały szkoły, kontynuowano studia. A choć były okresy, gdy sławę uczonych jerozolimskich przyćmiewały inne ośrodki, jak choćby Safed (Cfat), to przecież miasto, w którym znajdowała się niegdyś Świątynia, zawsze miało moc przyciągania mędrców.

Nie wiem, czy gdziekolwiek na świecie sprawa Dreyfusa wywołała taki szum, jak w Kasrylewce. Powiadają, że w Paryżu też się zakotłowało. Pisały o niej gazety. Strzelali do siebie generałowie, a chuligani biegali po ulicach i różne rzeczy wyczyniali. Jedni krzyczeli: „Vive Dreyfus”! Drudzy wołali: „Vive Esterhazy!” A, było nie było, Żydów jak zwykle mieszano z błotem. Jednak tylu zmartwień, cierpień i poniżeń, jakich doznali oraz które przeżyli Żydzi w Kasrylewce, Paryżanie do samego nadejścia Mesjasza nie przeżyją.

Terytorialna i ideologiczna ekspansja chrześcijaństwa w okresie średniowiecza doprowadziła do licznych konfrontacji ze społecznością żydowską. Konfrontacje te miały charakter ideologiczny — w formie rozpraw, o których będzie tutaj mowa — a czasami także fizyczny, czego przykładami mogą być masakry (np. z okresu wypraw krzyżowych) czy dekrety nakazujące Żydom noszenie znaku (ustanowione na czwartym Kongresie Laterańskim), czy też opuszczenie kraju (np. wygnanie z Anglii w 1290 r. lub ostateczne wygnanie z Francji w 1394 r.). Do dziś zachowały się dokumenty z trzech bardzo istotnych debat religijnych pomiędzy Żydami a przedstawicielami Kościoła katolickiego: rozprawy nad Talmudem z 1240 r. w Paryżu, w wyniku której Talmud został spalony; rozprawy w Barcelonie z 1263 r., w której obrońcą religii Żydów był sam Mojżesz ben Nachman (Nachmanides) oraz rozprawy w Tortosie (1413-1414), także w Hiszpanii.

Założona w 1826 r. przy ul. Gwardiackiej Szkoła Rabinów od początku nie spełniała oczekiwań władz. Spodziewano się, że jej wychowankowie będą posłusznym narzędziem w rękach rządu i dzięki nim przeprowadzenie „reformy starozakonnych” będzie łatwiejsze.

Od chwili jej utworzenia, zarówno organizacja, cele, jak i program nauczania, a także obowiązujący uczniów uniform, zbliżony wyglądem do habitu księży katolickich, budziły ostry sprzeciw wśród większości społeczności żydowskiej Królestwa Polskiego. Znany i ceniony nie tylko przez wyznawców religii mojżeszowej — Abraham Stern, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, uważał, że szkoła ta doprowadzić może jedynie „do zepsucia pokoleń (...), a zatem i do ogólnej szkody kraju”. Początkowo społeczeństwo żydowskie bojkotowało ten zakład. Zdarzało się nawet, że grożono zemstą rodzinom, którzy zdecydowali się posyłać do niej swe dzieci. W rezultacie, w pierwszym roku jej istnienia było tylko 25 uczniów, ale w następnym już 42. Liczba ich zwiększyła się z czasem, dochodząc w 1846 r. do 260. Pochodzili oni z różnych stron Królestwa; gross uczniów stanowili jednak warszawiacy.